Lễ hội chợ Gò

Thứ sáu - 23/02/2024 14:37 1.039 0

Tờ mờ sáng mùng 1 Tết Giáp Thìn, trong khi nhiều gia đình còn ngủ vùi sau một đêm thức khuya đón giao thừa, thì hàng ngàn người đủ mọi lứa tuổi đã nô nức về huyện Tuy Phước để tham dự Lễ hội Chợ Gò Trường Úc. Những âm thanh rộn rã, giòn vang không chỉ của các chị, các mẹ mà còn của nam thanh, nữ tú. Tất cả tạo nên sự ngọt ngào của một trong 100 phiên chợ độc đáo nhất Việt Nam.

Mặc dù trời xuân lành lạnh, nhưng ngay từ tờ mờ sáng, dòng người từ khắp các vùng quê trên địa bàn huyện và những huyện, thị xã, thành phố lân cận cùng du khách thập phương đã tấp nập cùng nhau hội tụ về trung tâm Chợ Gò, với nguyện ước không chỉ hái lộc về nhà mà còn là dịp để họ thăm hỏi, chúc nhau lời cầu chúc năm mới an khang, thịnh vượng, tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.

Không khác là mấy so với mọi năm, phiên chợ độc đáo của tết Việt bán nhiều mặt hàng, nhưng chính vẫn là trầu cau, đu đủ, muối, gạo, các loại rau xanh, củ quả. Len lỏi trong những mặt hàng truyền thống này còn có mặt hàng hải sản tươi sống (cá, tôm, cua), thịt gia súc (heo, bò)… Vì thế, “menu” ở phiên chợ thêm phong phú, song vẫn giữ nét mộc mạc truyền thống.

Lễ Hội chợ Gò năm nay được tổ chức qui mô hoành tráng, mang đậm nét văn hóa dân tộc, ngoài mua lộc đầu năm, người dân và du khách còn được tận mắt chiêm ngưỡng, thưởng thức nhiều chương trình nghệ thuật tổng hợp “Chào xuân mới” với các tiết mục biểu diễn như: trống hội, múa lân, chương trình hát, múa, bài chòi, biểu diễn võ cổ truyền và liên hoan hội đánh bài chòi dân gian huyện Tuy Phước lần thứ 8. Đặc biệt khi đến với hội chợ gò năm nay du khách còn được dịp khám phá những trò chơi dân gian truyền thống đặc trưng miền đất võ như: cướp cờ, u quạ, nhảy bao, bắt chạch trong chum, đập ấm….

Điều khiến du khách thích thú khi đến lễ hội chợ Gò là hầu như người ta không đặt nặng chuyện kinh doanh, buôn bán cũng không có sự thách trả hay cãi vã thường thấy. Mọi người đến đây chủ yếu là vui chơi giải trí, gặp mặt bạn bè để cùng chia nhau chút lộc đầu xuân, chúc phúc cho năm mới đầy may mắn, an khang thịnh vượng. Tại chợ Gò, trầu cau, muối, chùm sung vẫn là những sản phẩm được bán, mua nhiều nhất. Theo tục lệ, người khách sẽ mua 12 lá trầu tượng trưng cho 12 tháng trong năm, 2 trái cau và 1 ít vôi Trường Úc về đặt lên bàn thờ, sau ngày mùng 7 Tết hạ xuống và chỉ cần nhìn vào từng lá trầu sẽ biết tháng đó gia đình gặp may mắn hay không tốt. Cùng với đó, muối tượng trưng cho sự mặn mà, chùm sung tượng trưng cho sự sung túc. Đây là những quan niệm dân gian được truyền từ đời này sang đời khác với niềm tin về những điều tốt đẹp.

Cô gái mua trầu cau về cúng ông bà cũng là mua cái duyên lành đầu năm. Còn cô, khi đã thắm duyên tình, cũng lại tiếp tục gánh ca dao đi bán chợ Gò: “Đầu xuân đón lộc cầu duyên/ Trầu cau em gánh đi phiên chợ Gò”. Có những cụ bà như cụ Nguyễn Thị Ý (70 tuổi) đã hơn 30 lần “gánh” hàng trầu cau về cho phiên chợ, không năm nào thiếu, chia sẻ: “ Bán trầu cau là lấy lộc đầu năm, rau muống là muốn gì được nấy, đu đủ là đầy đủ cả năm, còn bán muối với ước mong: Đầu năm mua muối, cuối năm mua vàng” .

Ngoài các hoạt động bán buôn, Chợ Gò còn là nơi để các chị em xúng xính váy mới, áo hoa đi dạo tận hưởng không khí đầu xuân. Giữa dòng người tấp nập, tôi bắt gặp hình ảnh những người phụ nữ xinh đẹp chụp ảnh cho nhau thật vui vẻ, hỏi ra mới biết họ đến từ Quy Nhơn, tham dự Hội Chợ Gò với mong muốn phiên chợ sẽ ngày càng thu hút và trở thành điểm đến thú vị cho du khách gần xa. Nguyễn Thị Loan, ở Quy Nhơn chia sẻ: Đây là lần đầu tiên tôi tham dự phiên chợ này. Những hàng hóa vô cùng tươi ngon, rất thích mắt. Chắc chắn năm sau tôi sẽ rủ bạn bè đi cùng”.

Đặc biệt, trong dòng người về tham dự lễ hội chợ gò sáng mùng 1 tết năm nay, chúng tôi còn bắt gặp những du khách đến từ nước Anh. Anh Ayman Nassif, một du khách đến từ quốc gia này phấn khích nói: Trước khi đến đây, tôi cũng đã tìm hiểu về truyền thống của chợ gò này. Mặc dù tối hôm qua 30 tết, tôi thức khua để đón giao thừa cùng gia đình, nhưng sáng nay tôi vẫn đến để được hòa mình vào không khí của chợ và cảm thấy rất thích thú khi được tìm hiểu về văn hóa tết của tỉnh Bình Định nói chung và của quê hương Tuy Phước nói riêng.

Theo các vị cao niên trong vùng, ngày trước Chợ Gò còn được gọi là chợ hẹn hò, bởi lẽ từ thời Tây Sơn, cảm thông với nỗi nhớ nhà của quân lính mà hai vị tướng là Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng cho mở Hội Chợ Gò để quân sĩ cùng nhân dân vui chơi.

Từ đó, năm mới đến, người thân của các binh sĩ đến thăm, người dân trong làng mang những sản phẩm cây nhà lá vườn ra bày bán. Hội Chợ Gò cứ thế mà đi vào tâm thức của người dân Tuy Phước và trở thành một hoạt động văn hóa không thể thiếu trong mỗi độ xuân về.

“Bài chòi mở hội đầu xuân,
Hội vui đón Tết, hội mừng non sông.
Vui chơi cho phỉ tấm lòng,
Mười hai tháng nữa mới mong tựu tề.
Đi xa hãy nhớ mà về,
Chợ Gò - Trường Úc bộn bề đón xuân”.

Hội chợ Gò tuy chỉ diễn ra trong 2 ngày đầu năm (mùng 1 và mùng 2 Tết). Nhưng những ký ức đẹp đẽ, hùng tráng và giá trị bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc sẽ gắn chặt vào tiềm thức của mỗi người con đã, đang sống trên vùng đất Võ. Và tất cả người con Tuy Phước dù có xa quê, nhưng vẫn luôn hướng về cội nguồn, tình yêu quê hương da diếc, và “nơi ấy” có phiên chợ quê ngày Tết độc đáo, thân thiện và đầy mến khách.

Tác giả bài viết: Xuân Vinh - Trung tâm VH - TT -TT huyện